Park MC op zoek naar bewijs voor zinnige zorg

Park Medisch Centrum & Parkkliniek is een zelfstandig behandelcentrum in Rotterdam met drie hoofdpijlers: neurochirurgie, orthopedie (Medisch Centrum) en plastische chirurgie (Parkkliniek). Met de ambitie om de nummer 1 van Nederland te worden in heup- en knieprotheses en herniachirurgie, is het centrum continu bezig met kwaliteitszorg. De scores zijn uitmuntend. Maar wat is kwaliteit als je niet kunt vergelijken met anderen en geen bewijs hebt dat de zorg die je levert zinnig is? Dergelijke vragen houden het centrum bezig. In dit interview met NETQ Healthcare (onderdeel van Topicus) leggen financieel directeur Hiëron Marée en operationeel directeur Donna Scheepers uit wat kwaliteit voor hen betekent en op welke wijze zij streven naar verbetering.

Van heinde en verre komen ze naar Rotterdam. Ze boeken een hotel, ondergaan de volgende dag een operatie, verblijven een nachtje in de kliniek en revalideren vervolgens thuis. De patiënten van het Park Medisch Centrum en Parkkliniek (hierna Park MC) zijn gemiddeld zéér tevreden. Hoe komt dat? Vanaf de start van het gesprek straalt van Hiëron Marée en Donna Scheepers af dat kwaliteit begint bij het eigen team. Met enthousiasme vertellen ze over de open en non-hiërarchische cultuur op de werkvloer. Hoewel de meeste medewerkers flexcontracten hebben, lopen sommigen er al tien jaar rond. Veel specialisten hebben een vaste plek in het ziekenhuis en werken daarnaast op oproepbasis in het Park MC. “Artsen zien dit als een dagje uit”, vertelt Marée lachend, “Een van de specialisten vertelde mij eens dat hij thuis tegen zijn vrouw had gezegd: ik ga een dagje naar het Park. Toen hij dat voor de derde keer ’s ochtends meldde, zei zijn vrouw geïrriteerd: ik ben hier druk met de kinderen en jij zit steeds lekker in het park! Ze had zich niet gerealiseerd dat hij het Park MC bedoelde. Maar zo ervaren velen het wel, als een dagje uit: het is zelfstandig werken hier, de lijntjes zijn kort en iedereen is benaderbaar. Heel anders dan in een ziekenhuis.”

Blije patiënten

Met een waardering van 9,5 op Zorgkaart Nederland lijkt het prettig samenwerkende team zijn positieve weerslag te hebben op patiënten. Marée: “Het is een geweldig cijfer, maar ik ben er vooral trots op dat dit cijfer al acht jaar lang zo hoog is. En dat komt niet door ons als directie. Patiënten zien de receptionist, de verpleging, de chirurg: dat hele team. Wij hoeven alleen maar te faciliteren dat het geheel samen lekker loopt. Een van de dingen die wij als centrum goed doen is luisteren naar mensen. We proberen van alle kanten feedback te krijgen. Heel veel patiënten spreek ik zelf en ik krijg hele dankbare reacties terug. Ik begin vaak op maandagochtend met die gesprekken. Als ik het eventjes niet naar m’n zin heb, dan is mijn week meteen goed. En doen we juist iets níet goed? Dan pakken we dat aan. Dat luisteren is heel belangrijk. Door die persoonlijke benadering krijgen we een hoop mond-tot-mondreclame. Zo hebben we hier al twintig patiënten geholpen uit hetzelfde kleine dorpje in Groningen. Daar lopen nu wel twintig nieuwe heupen en knieën van ons rond.”

Optimaliseren van behandelingen

Een andere sleutel tot een hoge kwaliteit ligt volgens Park MC in het specialiseren. Scheepers: “Door het beperkte aantal behandelsoorten die we bieden, kunnen we deze steeds verder finetunen.” Marée vult aan: “Er kloppen regelmatig nieuwe artsen bij ons aan die zeggen: ik wil wel een schouder doen, twee heupen, een knie, een voorste kruisband en een paar scopietjes. Een leuk dagprogramma. Leuk zeker, maar dit kan nooit goede zorg zijn. Als je tien heupen op een dag doet met een team dat weet wat het moet doen – in een OK die je niet steeds hoeft te verbouwen – dan raak je op elkaar ingespeeld. Dát is efficiency en zo bereik je kwaliteit. Als we er acht op een dag zouden doen, zouden we mindere kwaliteit leveren dan bij tien. Dat klinkt vreemd, maar dat heeft ermee te maken dat je telkens tegen kleine verbeterpunten aanloopt. De reproduceerbaarheid van de kwaliteit van zorg is ontzettend belangrijk. Wij willen dan ook graag dat onze specialisten per jaar minimaal tweehonderdvijftig keer dezelfde verrichting doen, terwijl een verzekeraar er slechts vijftig vraagt.”

Patiëntenstop

In oktober jongstleden was bij Park MC het aantal behandelde patiënten in 2020 al even hoog als aan het einde van 2019. En dat terwijl het in het voorjaar ook nog zes weken coronasluiting heeft ontbeerd. Bij vrijwel alle verzekeraars zit het centrum nu over het jaarbudget heen, wat betekent dat het eigenlijk moet stoppen met behandelen. Marée: “We zitten nu in de rare situatie waarin wij het heel goed doen en veel aanbod krijgen, maar waarin we tegen patiënten moeten zeggen dat we niet kunnen opereren omdat verzekeraars niet willen dat we groeien. Tegelijkertijd zijn de ziekenhuizen in de omgeving niet in staat om aan de vraag te voldoen. Verzekeraars beamen stuk voor stuk dat we goede kwaliteit leveren, maar toch zijn we gebonden aan de budgetafspraken die zijn gemaakt in het hoofdlijnenakkoord. Verzekeraars sturen patiënten dus maar naar het ziekenhuis, ondanks de wachtlijsten. Alleen restitutieverzekerden hebben hun eigen keuze voor een arts en mogen wel in het Park MC worden behandeld. In feite kunnen wij alleen hen nog behandelen in deze laatste maanden van het jaar, wat natuurlijk discriminatie is van de patiënt die niet restitutieverzekerd is. Daar doen we dus niet aan mee. We willen dat iedereen bij ons terecht kan. En omdat wij heel efficiënt zijn, kan dat vaak tóch. Voor verrichtingen aan restitutieverzekerden krijgen we namelijk relatief veel geld. Dat geld willen we eigenlijk helemaal niet hebben, maar tegenover zo’n operatie staat een ander waarvoor we nu van de verzekering veel te weinig krijgen. We kunnen het dus tegen elkaar wegstrepen en zo toch bijna iedereen blijven helpen.”

Promotieonderzoek naar zinnige zorg

Een hoge kwaliteit van zorg betekent ook – of juist – zinnige zorg. Dat betekent het bieden van de juiste zorg op de juiste plek én op het juiste moment. Voor Park MC is dat waar kwaliteit om draait. Om te weten of Park MC daadwerkelijk zinnige zorg levert, bereidt het centrum in samenwerking met de afdeling Orthopedie van het LUMC een promotieonderzoek voor. Marée: “We hebben bij alle verzekeraars de vraag neergelegd of wij in hun ogen zinnige zorg leveren. Zij betalen ons, dus kennelijk vinden zij van wel. Maar waar leiden ze dat uit af? Dan speel ik de bal terug en vraag ik ze om bij te dragen aan het vinden van bewijs. Ik wil alleen maar zinnige zorg leveren. Als blijkt dat wij patiënten gemiddeld een jaar te vroeg opereren aan een totale knie, wil ik dat heel graag weten. Ik heb een hele stapel Excel sheets vol met metingen van de LROI en ik kan er niets mee. Ik kan alleen zeggen dat we het goed doen, maar is het zinnig? Daarom wil ik dat iemand hierop gaat promoveren: hoe kunnen we aantonen uit deze data dat we zinnige zorg leveren? Ons bestaansrecht is daaraan gerelateerd.”

Meten en vergelijken

Volgens Scheepers en Marée kun je kwaliteitsverbetering pas echt bereiken als je kunt vergelijken met anderen. Marée: “Hoewel dit vanuit LROI en ZKN wel geïnitieerd wordt, gebeurt het nog niet voldoende. Het gaat heel moeizaam. Iedereen wil wel een keer bij elkaar rondkijken, maar er heerst toch een ongemakkelijke gedachte van: als wij groeien, dan moet iemand anders krimpen. Dus dan zeg ik second best is: hoe doe je het intern? Krijg je daadwerkelijk de input terug die je wilt hebben en waar je op kunt sturen? Dat is nu nog lastig met gestandaardiseerde vragenlijsten die niet instelling-specifiek zijn. Scheepers vult aan: “We willen daarom met NETQ onze eigen vragenlijst creëren, waarmee we kunnen uitvragen wat wij zelf belangrijk vinden.”

App voor registratie van mobiliteit

Naast data uit vragenlijsten zal Park MC in de nabije toekomst ook data verzamelen uit een nieuwe app. Deze app is mede ontwikkeld door het LUMC. Ook Park MC gaat hier een bijdrage aan leveren. Scheepers vertelt: “Het is een app op het gebied van wondzorg. De wond wordt bekeken door de patiënt en die kan informatie met ons communiceren via de app. Wij proberen dan zorg te bieden op afstand, zonder dat de patiënt hierheen hoeft te komen.” Marée vervolgt: “Het allermooiste is als je dit kunt combineren met het registeren van de mobiliteit van de patiënt. Als je iemand preoperatief al begint te volgen en ziet dat hij op de golfbaan na twee holes al moet pauzeren vanwege pijnklachten en dat hij een half jaar later ineens 18 holes achter elkaar loopt, dan zou je er uit kunnen afleiden dat de operatie goed en terecht is uitgevoerd. Dit is wel heel lastig te organiseren qua privacywetgeving, dus het is nog toekomstmuziek. Maar we kijken hier al wel naar, omdat zo’n app je veel kan vertellen over zinnige zorg. Pijn en mobiliteit zijn belangrijke indicatoren. Als uiteindelijk blijkt dat patiënten na de behandeling niet méér lopen dan daarvoor, dan kun je je afvragen of je wel duizenden euro’s gemeenschapsgeld had moeten uitgeven voor deze patiënt. Dat weten we nu niet.”

Tijd voor herontwerp

Op de vraag hoe het veld van patiënt, zorgverlener en verzekeraar er idealiter uit zou zien, maakt Marée een schets: “Als bedrijfskundige zou ik zeggen dat de patiënt primair begint met het invullen van een vragenlijst achter de computer. De vragenlijst gaat naar een centrum toe en die verdeelt de patiënten. Met behulp van machine learning kun je snel bepalen waar de patiënt naar toe moet. Zo’n 99,9% van de patiënten heeft allemaal dezelfde klachten. Daarnaast heb je een kleine groep mensen die in een academisch ziekenhuis thuishoort. Die filter je op basis van het zeldzamere klachtenpatroon. Je kunt er dan een huisarts tussen zetten die voor een verwijsbrief zorgt, maar een computer doet dat sneller. Die kan bijvoorbeeld meteen bepalen dat iemand naar een centrum hoort te gaan voor de voorste kruisband. In Nederland heb je op die manier eigenlijk maar acht centra nodig voor die voorste kruisband, en ook maar een paar die een totale knieprothese of totale heupprothese doen. Dan hou je ruimte in de ziekenhuizen over voor de zorg die daar echt hoort. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die een knieprothese nodig hebben, maar daarnaast ook diabetes en epilepsie hebben. De complexere zorg dus. Aan de basis moet je die selectie al maken, dat is vele malen goedkoper. Nu verlenen we in Nederland nog niet de juiste zorg op de juiste plek. Elk ziekenhuis doet zo’n beetje alles. Teveel zorg vindt daar plaats die bij ons thuishoort en dat willen we aantonen.” Marée besluit zichtbaar genietend: “Ja, het is leuk hoor… ”